آخرین بروزرسانی: 26 تیر 1402
تحصیل دکترا در کانادا ؛ انتخابی مناسب برای دانشجویان
هم‌اکنون یکی از مهمترین مقاصد دانشگاهی دانشجویان مقطع دکترا در سرتاسر جهان کشور کانادا است و تحصیل دکترا در کانادا یک گزینه ایده‌آل برای دانشجویان بین‌المللی محسوب می‌شود. کشور کانادا یک کشور چند ملیتی و مهاجرپذیر است که به دلیل اجرای سیاست‌های حمایتی از مهاجرین و به کارگیری آنها در موقعیت‌های مختلف کاری و تحقیقی، به یک کشور محبوب برای ادامه تحصیل و تحقیقات علمی تبدیل شده است و این محبوبیت در سال‌های اخیر با رشد بیشتری نیز همراه بوده است.
اگر قصد تحصیل در کانادا را دارید و یا به مهاجرت تحصیلی به کشوری دیگر فکر می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم که حتما این مقاله از موسسه مهاجرتی مهرآیین مخبری را تا انتها بخوانید تا دید بهتری نسبت به مهاجرت تحصیلی و به خصوص شرایط تحصیل در مقطع دکترا در کشور کانادا پیدا کنید.
شرایط کلی مقطع دکترا در دانشگاه‌های کانادا
به طور کلی دانشگاه‌های کانادا از بهترین دانشگاه‌های جهان (چه از لحاظ تجربی و چه امکانات به‌روز) هستند و تحصیل دکترا در کانادا برای علاقه‌مندان به دانش و علوم آکادمیک، یک هدف رویایی است. اگر شما هم به علوم آکادمیک علاقه دارید و به دنبال ادامه تحصیل در مقطع دکترا هستید، شک نکنید که دانشگاه‌های کانادا از بهترین گزینه‌های پیش روی شما هستند.
در مقطع دکترا می‌توانید با خیال راحت و حمایت دانشگاه روی پروژه خود کار کنید و این امکان را دارید که بعد از پایان دکتری نیز در شرکت‌های معتبر با سمت بالایی استخدام شوید. همچنین ممکن است از طرف خود دانشگاه دعوت شوید تا به عضویت هیئت علمی آنجا درآیید و از حقوق مزایای آن بهره‌مند شوید.
شرایط دانشگاه‌های کانادا در مقطع دکترا
به طور کلی مقطع دکترا به دلیل نحوه کسب علم، یک دوره تحصیلی خاص در مقایسه با دیگر مقاطع تحصیلی محسوب می‌شود. در طول گذراندن تحصیل دکترا در کانادا و دانشگاه‌های معتبر آن، در کنار شرکت در کلاس‌های درس، به تحقیق و پژوهش های بسیار مشغول می شوید.
در حقیقت قصد اصلی افراد از شرکت در مقطع دکترا این است که بتوانند برروی پروژه یا موضوعی خاص که مرتبط با حوزه تخصصی آنها است، فعالیت علمی و تحقیقی انجام دهند. بنابراین امکانات مختلف دانشگاه مثل امکانات مالی، تحقیقاتی، آزمایشگاهی و… در این مقطع بسیار حائز اهمیت است.
تحصیل دکترا در کانادا به دلیل برخورداری دانشگاه‌های این کشور از منابع خوب مالی و آزمایشگاهی و مورد حمایت قرار گرفتن از سوی دولت مرکزی، یکی از بهترین گزینه‌های برای ادامه تحصیلات دانشگاهی در مقطع دکترا برای هر دانشجویی به شما می‌آیند.
حمایت دولتی
کشور کانادا از 10 ایالت مختلف تشکیل شده است که هر کدام از این ایالات، دارای یک دولت محلی برای اداره امور خود هستند. حمایت اصلی از دانشگاه‌های دولتی کشور از سوی دولت مرکزی کانادا انجام می‌شود و پشتیبان مالی و حقوقی اصلی دانشگاه‌ها، دولت مرکزی است.
البته دانشگاه‌های دولتی مختلف در کشور کانادا هر کدام از سوی دولت‌های محلی خود نیز حمایت می‌شوند اما بیشتر توسط آنها نظارت می‌شوند و البته موظف به رعایت قوانین و دستورات آن ایالت نیز می‌باشند.
بعضی از قوانین مانند استفاده از زبانی خاص گاهی موجب سخت شدن فرآیند پذیرش دانشجو برای تحصیل دکترا در کانادا می‌شود. مثلا قانون ایالت کبک استفاده از زبان فرانسوی به عنوان زبان اصلی است و بعضی از رشته‌ها در دانشگاه‌های این ایالت فقط با زبان فرانسوی ارائه می‌شوند که باعث ممانعت از ورود دانشجویان انگلیسی زبان می‌شود.
دانشگاه‌های خصوصی
در کشور کانادا جمعا نزدیک به 100 دانشگاه در مقطع دکترا فعال هستند و از این تعداد بعضی دولتی و بعضی غیردولتی هستند، اما نکته مهم در مورد آنها این است که دولتی یا غیردولتی بودن آنها ارتباطی با پرداخت شهریه از سمت شما ندارد و در هر صورت شما به عنوان یک فرد خارجی مشغول به تحصیل دکترا در کانادا ملزم به پرداخت شهریه دانشگاه هستید.
دانشگاه‌های خصوصی از طرف دولت حمایت نمی‌شوند و اسپانسر اکثر آنها شرکت‌های ثروتنمد یا موسسات مذهبی هستند. طول دوره تحصیلی در مقطع دکترا در دانشگاه‌های خصوصی و دولتی کانادا عموما 4 سال است و بیشتر این فرآیند را دانشجویان در آزمایشگاه و کتابخانه مشغول انجام دادن پروژه‌های داده شده از طرف استاد راهنما هستند.
بهترین دانشگاه‌های کانادا در مقطع دکترا
دانشگاه‌های کشور کانادا از قدیمی‌ترین و معتبرترین مراکز آموزشی دنیا به شمار می‌آیند و هر ساله بر سر رنکینگ‌های جهانی با یکدیگر رقابت می‌کنند. حضور افراد متخصص در حوزه‌های مختلف و همچنین وجود امکانات پیشرفته علمی در دانشگاه‌های این کشور، باعث محبوب‌تر شدن تحصیل دکترا در کانادا شده است. در این قسمت نام 9 دانشگاه اول این کشور را مشاهده می‌کنیم و در ادامه با 4 مورد از آنها را به صورت مختصر آشنا می‌شویم.
- دانشگاه تورنتو
- دانشگاه مک گیل
- دانشگاه بریتیش کلمبیا
- دانشگاه آلبرتا
- دانشگاه مونترال
- دانشگاه مک مستر
- دانشگاه واترلو
- دانشگاه وسترن
- دانشگاه کلگری
دانشگاه تورنتو
دانشگاه تورنتو (UOFT) به بهترین و قدیمی‌ترین دانشگاه کشور کانادا شهرت دارد و از بهترین گزینه‌ها برای تحصیل دکترا در کانادا به حساب می‌آید. دانشگاه تورنتو با حدود 60 هزار دانشجو در شهر تورنتو حضور دارد و تعداد اعضای هیئت علمی آن از 2 هزار نفر بیشتر است.
به دلیل برخورداری از حمایت‌های مالی خوب دولت (هر ساله بیشتر از 20 میلیون دلار) و همچنین اختصاص آن به حمایت‌های گوناگون از دانشجویان (مخصوصا دانشجویان تحصیلات تکمیلی)، این دانشگاه یکی از بهترین مراکز دنیا برای تحصیلات دانشگاهی به شمار می‌آید و شامل دانشکده‌های علمی مختلفی در زمینه‌های مهندسی، پزشکی، هنر و علوم انسانی است.
دانشگاه مک‌گیل
این دانشگاه محبوبترین مقصد دانشجویان رشته‌های پزشکی سرتاسر دنیا برای تحصیل دکترا در کانادا است، زیرا طبق آمار منتشر شده این دانشگاه در مقایسه با دیگر مراکز آموزشی موجود در کانادا، بیشترین دانشجوی خارجی را در رشته‌های پزشکی خود ثبت‌نام کرده است.
در مجموع حدود 40 هزار دانشجو در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند که از میان آنها 11 هزار نفرشان در مقطع تحصیلات تکمیلی حضور دارند.
دانشگاه مک‌گیل یک مرکز آموزشی تمام دولتی است که در شهر مونترال (واقع در استان کبک) قرار دارد. اما با اینکه زبان رسمی ایالت کبک فرانسوی است، رشته‌های ارائه شده در این دانشگاه اکثرا به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند و استفاده از زبان فرانسه در این دانشگاه به بعضی رشته‌های خاص محدود می‌شود.
دانشگاه بریتیش کلمبیا
اگر اهل فضای آکادمیک باشید، به احتمال خیلی زیاد نام این دانشگاه تا کنون به گوشتان خورده است. دانشگاه کلمبیا (UBC) یکی از بهترین مراکز آموزش عالی در دنیاست که فرآیند پذیرش در آن برای تحصیل دکترا در کانادا نیز به طبع از سخترین‌های آنها است.
از زمان تاسیس این دانشگاه بیشتر از 100 سال می‌گذرد و هم‌اکنون نزدیک به 50 هزار دانشجو دارد و بیشتر آنها را با سیستم آزمونی مخصوص به خودش جذب کرده است.
دانشگاه بریتیش کلمبیا یکی از گرانترین دانشگاه‌های موجود برای تحصیل دکترا در کانادا است، برای تحصیل در رشته‌های فنی، هنری یا پزشکی در این مرکز آموزشی باید سالانه چیزی در حدود 20 تا 50 هزار دلار شهریه بپردازید.
دانشگاه آلبرتا
یکی از معتبرترین دانشگاه‌های دنیا است که بیشتر شهرت خود را مدیون دانشکده‌های پزشکی و فنی خودش است. تا کنون تعداد زیادی دانشجو به این دانشگاه وارد شده‌اند که از میان آنها حدود 250 هزار نفر از آن فارغ‌التحصیل شده‌اند.
دانشگاه آلبرتا یکی از ارزان‌ترین دانشگاه‌های کانادا محسوب می‌شود و به دلیل کمک‌های دریافتی بسیار خوب از سمت دولت محلی و دولت مرکزی، هرساله بسیاری از دانشجویان خود را بورسیه کرده و از پروژه‌های آنها نیز حمایت مالی می‌کند و از گزینه‌های در دسترسی برای تحصیل دکترا در کانادا محسوب می‌شود.
نقش استاد راهنما در تحصیل دکترا در کانادا
اگر قصد تحصیل در دوره‌های دکترای دانشگاه‌های کانادا را دارید باید بدانید که یکی ازمهمترین مسائلی که با آن روبه‌رو هستید، مساله پیدا کردن استاد راهنما و ارتباط با او است.
در حقیقت شرط لازم برای اینکه یک دانشگاه در کانادا، درخواست شما را برای تحصیل در مقطع دکترا در یکی از رشته‌های خود بپذیرد این است که یکی از اعضای هیئت علمی آن دانشگاه، شما را برای تحصیل در آن رشته تائید کند.
پیدا کردن استاد راهنما
پیشنهاد ما برای پیدا کردن استاد راهنما و ارتباط با وی برای تحصیل دکترا در کانادا، گذراندن 2 مرحله زیر است.
- به حوزه تخصصی خود توجه کنید و ببینید که ممکن است با چه موضوعاتی اشتراک داشته باشد. وقتی آن را پیدا کردید، به سایت دانشگاه‌های مختلف کانادا مراجعه کنید و رزومه و تخصص هر یک از اعضای هیئت علمی آنها را به صورت جداگانه بررسی کنید. استادانی را که تخصصشان به موضوع تحقیق شما نزدیکتر بود را انتخاب کنید.
- از طریق پل‌های ارتباطی که در سایت دانشگاه یا مجلات معتبر علمی برای تماس با این افراد قرار داده شده است، به آنها پیام بدهید و از انگیزه‌تان و همچنین موضوع پروژه‌ای که می‌خواهید روی آن پژوهش کنید، با آنها صحبت کنید.
توجه به رزومه
از آنجا که استاد راهنما (سوپروایزر احتمالی) شما تا آخرین مرحله تحصیل دکترا در کانادا همراه شما است و بیشتر سر و کار شما از میان افراد دانشگاه با این شخص است، توصیه می‌شود که قدم اول آشنایی خود با این شخص را درست بردارید. در فرآیند آشنایی، شما باید آنها را مجاب کنید که موضوع پژوهش شما مفید است و همچنین شخص شما توانایی انجام آن را دارد.
بنابراین توصیه می‌کنیم که یک رزومه کامل از فعالیت‌های علمی خود تهیه کنید و هر چیزی که استاد راهنما لازم است بداند را در آن ذکر کنید. البته دقت کنید که باید در رزومه‌تان از سوابق و کار‌هایی که تا به حال انجام داده‌اید بنویسید، نه فقط از چیز‌هایی که صرفا به آنها علاقه دارید.
وظایف استاد راهنما در طول دوره دکترا
استاد راهنمای شما در طول دوره تحصیل دکترا در کانادا، علاوه براینکه وظیفه هدایت و کنترل شما جهت پیشرفت در پروژه تحقیقاتی‌تان را دارد، ماموریت‌هایی را در طول دوره تحصیلی به شما محول می‌کند که نحوه انجام آنها و زمان تحویلشان، تاثیر بسیار زیادی در نگاه استاد راهنما به وضعیت علمی و ادامه تحصیل شما در دانشگاه خواهد داشت.
تقریبا با پایان بخش یک سوم ابتدایی تحصیل دکترا در کانادا، با مشورت و اجازه استاد راهنما شروع به نوشتن طرح پایان‌نامه دکترای خود می‌کنید و در انتهای دوره دکتری نیز باید در حضور دیگر اعضای هیئت علمی دانشگاه، از پژوهش و پایان‌نامه خود دفاع کنید.
مشورت کردن با استاد راهنما در طول دوره، این امکان را به شما می‌دهد که بتوانید پیش از دفاع، از نظرات دیگر اساتید نیز آگاه شوید و خودتان را برای پاسخ به آنها آماده کنید.
هزینه‌های تحصیل دکترا در کانادا
واقعیت این است که دانشگاه‌های این کشور از همه دانشجویان شهریه می‌گیرند، البته که دانشجویان کانادایی شهریه کمتری پرداخت می‌کنند ولی باز هم معاف از پرداخت نیستند.
شهریه تحصیل دکترا در کانادا در دانشگاه‌های مختلف آن بسته به رشته مورد نظر شما متفاوت است. این مبلغ می‌تواند بین 10 تا 15 هزاردلار متغیر باشد و شرایط پرداخت آن نیز در هر دانشگاه با بقیه تفاوت دارد. لازم بذکر است که نیازی به نگرانی در خصوص پرداخت شهریه نداشته باشید چرا که می توانید با بورسیه یا فاندی که برای مقطع دکترا درخواست می دهید، بخش زیادی از این هزینه را جبران کنید.
هزینه‌های زندگی دانشجویی
در مورد هزینه‌های زندگی نیز باید گفت خیلی بستگی به سبک زندگی فرد دانشجو دارد. تمامی امکاناتی که یک دانشجو برای زندگی و تحصیل در کانادا به آن احتیاج دارد، مثل خانه، خورد و خوراک، پوشاک، حمل و نقل و… با قیمت‌های گوناگون در دسترس هستند.
اما این که حداقل‌های مورد نظر فرد برای زندگی چیست، در انتخاب‌ها و میزان مخارج او تاثیرگذار است. اما اگر بخواهیم مبلغی را به عنوان حداقل هزینه ماهیانه فرد برای یک زندگی متوسط در نظر بگیریم، می‌توانیم بگوییم که فرد به 1500 دلار احتیاج دارد. مبلغ سالیانه شهریه دانشگاه به همراه هزینه‌های زندگی، روی هم یک معضل مالی برای دانشجو‌ها، مخصوصا دانشجو‌های بین‌المللی برای تحصیل دکترا در کانادا محسوب می‌شود.
بورسیه تحصیلی دکترا در کانادا
یکی از مواردی که برای تحصیل در دانشگاه‌های کانادا مورد توجه بیشتر متقاضیان قرار می‌گیرد، بحث بورسیه تحصیلی و تامین هزینه‌های زندگی در کانادا است. به دلیل قوانین خاص دانشگاه‌های کانادا، دانشجویان در طول دوره تحصیل دکترا در کانادا تا ساعات محدودی در هفته اجازه کار کردن دارند و این پول تنها بخشی از هزینه‌های دانشجو را می تواند تامین کند.
در این نقطه خیلی از دانشجو‌ها به دنبال گرفتن بورسیه تحصیلی از دانشگاه می‌افتند تا بتوانند با گرفتن کمک مالی از دانشگاه، روی مباحث علمی خود در طول دوره دکتری تمرکز کنند.
انواع بورسیه تحصیلی
واقعیت این است که تنوع بورسیه‌های تحصیلی موجود برای تحصیل دکترا در کانادا زیاد است و این حمایت‌های مالی توسط افراد و ارگان‌های گوناگون در کانادا صورت می‌گیرد. به طور مثال یک موسسه تحقیقاتی یا صنعتی وابسته به دانشگاه می‌تواند در ازای مشارکت دانشجویان در پروژه‌های مختلف به آنها کمک هزینه‌های مالی بدهد و آنها را در مسیر تحصیلشان حمایت کند.
اما معروفترین بورسیه تحصیلی در کانادا مربوط به فاند استاد راهنما است. در حقیقت در دانشگاه‌های دولتی کانادا، اعضای هیئت علمی هر ساله بودجه‌ای مشخص دریافت می‌کنند تا با نظر خودشان دانشجویان مستعد را در طول دوره تحصیلی‌شان حمایت کنند.
بنابراین برای گرفتن این بورسیه تحصیلی باید با ارائه دلایل مناسب، استاد راهنمای خود را مجاب کنید که از شما حمایت کرده و بودجه‌ای که در اختیارش است را تحت عنوان فاند تحصیلی به شما پرداخت کند.
مدارک لازم برای پذیرش در مقطع دکترا
پذیرش دانشجو برای تحصیل دکترا در کانادا فرآیندی سختتر نسبت به مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دارد. علت این موضوع، حالت تحقیقاتی و پروژه محور این دوره تحصیلی در کانادا است و مدارکی که هر دانشگاه برای پذیرش از متقاضیان درخواست می‌کند، ممکن است با دیگری متفاوت باشد اما مواردی که در همه آنها مشترک است را در ادامه برایتان آورده‌ایم.
مدارک لازم جهت ارائه به دانشگاه
- مدرک زبان معتبر : بسته به زبان رسمی ایالت دانشگاهی که می‌خواهید آنجا تحصیل کنید، باید مدرک زبانی معتبر (مانند آیلتس یا تافل) با نمره بالا (بالاتر از 6.5) و یا تافل بالاتر از 90 به دانشگاه ارائه دهید.
- پاسپورت و مدارک هویتی
- ارائه مدارک تحصیلی : مدارک تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و ریز نمرات آنها به همراه ترجمه رسمی شان.
- انگیزه‌نامه فرد : باید در یک متن به صورت کامل شرح دهید که قصدتان از رفتن به کانادا و تحصیل در دانشگاه مربوطه چیست. این انگیزه نامه باید قوی باشد.
- در صورت لزوم بسته به رشته ممکن است به مدارک یکی از آزمون های GMAT و GRE نیاز داشته باشید.
- رزومه کامل علمی و یا CV: هر آنچه در زندگی علمی و تحقیقاتی خود انجام داده‌اید، مثلا مقالاتی که از شما منتشر شده و یا پروژه‌هایی که در انجام آنها نقش داشته‌اید.
همه موارد ذکر شده، مدارک لازم برای پذیرش تحصیلی در مقطع دکترا در کانادا است. اصلی‌ترین بخش این فرآیند، ایمیل به اساتید، جلب نظر استاد راهنما و گرفتن موافقت او با پذیرش شما است.
ویزای همراه برای تحصیل در کانادا
یکی از بهترین مزیت‌هایی که تحصیل دکترا در کانادا دارد، امکان رفتن خانواده فرد متقاضی همراه او به کانادا است. در حقیقت دانشجویان دکترا در اکثر دانشگاه‌های کانادا می‌توانند همزمان با خودشان، برای همسر و فرزندانشان (زیر 18 سال) تقاضای ویزای همراه کنند تا آنها در طول دوره تحصیلی در کنارشان باشند.
همچنین کشور کانادا امکانات مناسبی را برای دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خود فراهم می کند. کشور کانادا نه تنها اجازه زندگی در مدت مشخص را به خانواده فرد متقاضی می‌دهد، بلکه هیچ محدودیتی در زمینه کاری برای آنها قائل نشده است. همراهان دانشجو می‌توانند با انتخاب خود، یک شغل رسمی در کانادا اختیار کنند و از آن کسب درآمد کنند. همه این شرایط ایده‌آل به دلیل سیاست‌های مهاجرپذیری دولت کانادا است که برای جذب شهروندان مفید از سرتاسر دنیا برنامه ریزی می‌کند.
شرایط استخدام و بازار کار کانادا
نرخ بیکاری در کانادا بسیار پایین (حدود 5 درصد) است و در چند سال گذشته روند نزولی نیز داشته است. بنابراین پیدا کردن شغل و کسب درآمد در این کشور کار سختی نیست. اما درباره شرایط کار کردن در کانادا باید به 2 مقطع زمانی دقت کنیم : کار در هنگام تحصیل دکترا در کانادا و کار پس از فارغ‌التحصیلی. در این قسمت هر دو را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
کار در هنگام تحصیل
طبق قانون، دانشجویان مشغول به تحصیل دکترا در کانادا اجازه دارند تا 20 ساعت در هفته به شغلی خارج از دانشگاه بپردازند. دانشجویان می‌توانند هم در شغل‌های کارگری ساده در سطح شهر مشغول به کار شوند و هم می‌توانند با موسسات وابسته به دانشگاه همکاری کنند تا از علم خود در شرایط عملی نیز کار بکشند.
این قانون به افراد اجازه می‌دهد تا بتوانند ضمن کسب درآمد در هنگام تحصیل، با بازار کار ارتباط برقرار کنند و قبل از حضور کامل در آن، تجربه کار کردن در آن را به دست بیاورند. البته در نظر داشته باشید که حقوق این کار به حدی نیست که تمام هزینه‌های شما برای تحصیل دکترا در کانادا را پوشش دهد و بهتر است به عنوان یک کمک خرج به آن نگاه کنید.
کار پس از فارغ‌التحصیلی
همانطور که در قبل هم اشاره کردیم، بنای کشور کانادا بر جذب مهاجرین است. به همین دلیل طبق قانون PGWP، دولت کانادا موظف است که به دانشجو‌های فارغ‌التحصیل شده در این کشور که حداقل 8 ماه در این کشور درس خوانده‌اند، فرصت بدهد تا برای شغل‌های مختلف درخواست استخدام بفرستند.
در این مرحله کار دانشجویان فارغ‌التحصیل شده از مقطع دکترا از سایر کارجویان راحتتر است. زیرا شرکت‌های مختلف در کانادا همیشه به دنبال نیروی کار ماهر می‌گردند و علاوه بر این فردی که مدرک phd خود را دریافت کرده، در موقعیت شغلی بهتر و با حقوق بیشتر نسبت به یک فرد عادی استخدام خواهد شد. همچنین پس از استخدام افراد، در صورتی که 1 سال در کانادا مشغول به کار باشند، می‌توانند برای گرفتن ویزای اقامت دائم در کانادا درخواست دهند و چند سال بعد نیز پاسپورت کانادایی بگیرند.
سخن پایانی
اگر قصد دارید دوره دکترا را در کشوری غیر از ایران بگذرانید، تحصیل دکترا در کانادا می‌تواند یکی از گزینه‌های مطلوب پیش روی شما باشد. کشور کانادا به دلیل سیاست‌های مهاجرپذیری که دارد، قوانین خوبی را در این زمینه برای حمایت از مهاجرین تدوین نموده است و همچنین دانشگاه‌های این کشور نیز می‌توانند به احتمال زیاد، هزینه‌های زندگی شما را تامین کنند. در صورت تمایل می‌توانید برای مشاوره در زمینه ادامه تحصیل در مقطع دکترا در این کشور، با کارشناسان حرفه‌ای موسسه مهاجرتی مهرآیین مخبری در ارتباط باشید.
